بازی کردن برای کودکان به معنای زندگی کردن است و یک بخش جداناپذیر برای کودکان می باشد. همانطور که کودکان برای رشد جسم و سلامت بدنشان نیاز به غذا دارند،برای سلامت روحشان هم نیاز به غذا دارند. در واقع کودکان برای رشد شخصیت، رشد ذهنی ،شکوفایی استعدادهایشان، بروز خلاقیت و همچنین توانمندی های فکری و بدنی نیاز به بازی کردن دارند.

هدف ما از این مقاله این است که اهمیت بازی برای کودکان را شرح دهیم و علاوه بر آن به معرفی چندین بازی فکری که باعث پیشرفت در مهارت های اجتماعی و شناخت استعدادهایشان می شود بپردازیم . با ما همراه باشید.

پرورش خلاقیت با اسباب بازی : عمده فروشی اسباب بازی با بهترین قیمت

نقش بازی در زندگی کودکان

بازی، هرگونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفمند است که به صورت فردی یا گروهی برای ایجاد شادی و رفع نیازهای کودک انجام می گیرد. همچنین می توان از طریق بازی به خصوصیات اخلاقی کودک مثل: اجتماعی بودن ،اضطراب و ترس، منزوی بودن ،افسردگی داشتن یا شاد بودن و… پی برد. بسیاری از روانشناسان و دانشمندان ثابت کرده‌اند که بازی کردن کودکان نقشه بسزایی در رشد اجتماعی، رشد ذهنی و همچنین رشد عاطفی آنان دارد.

نقش بازی در رشد عاطفی کودک

همانطور که گفته شد بازی کردن کودکان منجر می شود که به خصوصیات اخلاقی آنها در زمینه ی احساسات و عواطف، تردیدها و ترس، درونی گری و برون گری پی برد. و از بازی، برای مقابله با یک سری خصوصیات کودکان مثل استرس و نگرانی یا ارتقا دادن یک سری خصوصیات آنها مثل رشد عاطفی کمک گرفت. برای اطلاع از اینکه بازی ها چقدر در رشد عاطفی کودکان تأثیر دارند، مقاله آن را مطالعه کنید.

نقش بازی در رشد اجتماعی کودک

روابط اجتماعی کودک مثل ارتباط برقرار کردن با محیط بیرون ،پیدا کردن مهارت همکاری و همیاری، وشکوفایی استعداد های شان با بازی کردن شکل میگیرد. همچنین باعث می‌شود کودک با مفهوم شکست آشنا شود.

علاوه بر این می توان گفت که بازی کردن در سلامت جسم کودک هم تاثیر بسزایی دارد و منجر می‌شود توانمندی های فکری ،بدنی و حواس کودک تقویت شود و بین دستگاه ها و اعضای بدن کودک هماهنگی ایجاد گردد.

نقش بازی در رشد ذهنی کودک

یکی دیگر از عامل‌هایی که می‌توان گفت کودکان توسط بازی کردن، نقش بسزایی در رشد آن دارند، رشد ذهنی و هوشی کودکان است. کودکان با بازی کردن می توانند زبان ،رفتار هوشمندانه و تفکرات خلاقانه را یاد بگیرند و در آن پیشرفت کنند.

یکی از انواع بازی هایی که کودکان انجام می‌دهند، بازی های فکری می باشد، که برای ارتقاء رشد ذهنی و فکری کودکان بسیار موثر می باشد. آنچه که باید بدانید این است که بازی ها با ذهن کودکان چکار میکنند؟ نقش بازی در رشد ذهنی کودکان بسیار زیاد است.

اهمیت داشتن بازی برای کودکان

روانشناسان معتقدند که بازی برای کودکان بسیار حیاتی می باشد و یکی از عواملی می باشد که روحیه و شخصیت کودک را شکل می‌دهد و اگر کودکان بازی نکنند سلامت و آینده شان را به خطر می‌اندازد. اهمیت بازی کردن برای کودکان عبارت اند از:

• کودکان توسط بازی کردن با مسائلی از جمله فرهنگ جامعه ،ارزش ها و هنجارهای جامعه آشنا می شوند.
• می‌توانند به کمک بازی انرژی و هیجانات خود را تخلیه کنند.
• بازی برای کودکان شادی آور است.
• باعث رشد جسمی و روانشناختی کودک می شود.
• به کمک بازی ،مهارت اجتماعی و زبانی را فرا می گیرد.
• راه برخورد با محیط پیرامون خود را یاد میگیرد.

بیشتر بدانید | معرفی بازی‌های مناسب کودکان بیش فعال

بازی های فکری

بازی ها نوعی سرگرمی برای کودکان محسوب می شوند. همچنین فرصت هایی را برای کودکان مهیا می کند تا آنها بتوانند ابراز وجود و خلاقیت کنند. بازی برای کودکان لذت بخش است و باعث ایجاد حس هیجان و کنجکاوی در آنها می‌شود. بسیاری از بازی ها هدفمند می باشند. یکی از انواع مختلف بازی ها، بازی های فکری است. بازی های فکری دارای ویژگی هایی می باشند که در زیر به شرح آن ها می پردازیم:

• یافتن شباهت ها و تفاوت ها
• رشد ذهنی و مهارت های فکری از جمله دقت و تمرکز
• افزایش میزان یادگیری
• ایجاد ارزیابی، انتخاب درست ایده ها و تشخیص
• ایجاد شدن حس همکاری ،مشارکت و مسئولیت پذیری
• تقویت حواس پنج گانه مثل: گفتاری، شنیداری و…
• مهارت ارتباط برقرار کردن میان اشیا ،کلمات و پدیده ها
• ایجاد خلاقیت و ابتکار
• ایجاد کندوکاو
• به وجود آمدن حس رقابت
• توانایی حل مسئله

معرفی بازی های فکری

بسیاری از کودکان در حین بازی برای خودشان اسباب بازی ابداع می کنند. اما اگر کودکان از اسباب بازی های مناسب استفاده کنند، میتواند زمینه لازم را برای جستجو و کشف چیزهای جدید فراهم کند.

لگو_از برترین بازی‌های ذهنی کودکان

هر پدر و مادری که به دنبال تقویت هوش فرزندانشان هستند، احتمالاً در سال‌های اخیر شور و شوق بازی با لگو را در کودکان خود مشاهده کرده‌اند. تعداد فزاینده‌ای از والدین و آموزگاران فرصت‌های آموزشی را می‌شناسند که این قطعات کوچک متصل به هم می‌توانند برای فرزندانشان رشد و پیشرفت به ارمغان بیاورند. همانطور که پژوهشگران دریافته‌اند، بازی با بلوک‌های ساختنی، از جمله لگو، دامنه وسیعی از مزایا را به ذهن در حال رشد کودک ارائه می‌دهد.

برخی از این مزایا در حوزه‌های معمولی مانند ریاضیات، فعالیت‌های ذهنی و مهارت‌های پایه مهندسی دیده می‌شوند. همچنین بر مهارت‌های اجتماعی نیز تأثیرگذار است. وقتی کودکان دور یک میز جمع می‌شوند تا پروژه‌ای بسازند چه اتفاقی می‌افتد؟ آنها یک یا چند نقش را به عهده می‌گیرند. کسی که به نحوه تناسب سازه با طرح توجه می‌کند، مهندس است.

تأمین‌کنندگان، قطعات را جمع‌آوری می‌کنند. آنهایی که قطعات را به هم متصل می‌کنند، سازندگان هستند. در حالی که این عناوین سفت و سخت و رسمی به نظر می‌رسند، به احتمال زیاد، کودکان نقش‌های متعددی را در طول پروژه ایفا می‌کنند و همه اینها بخشی از یک همکاری است. در سطح عملی، همکاری زمان ارزشمندی برای کسب مهارت‌های جدید و انتقال دانش به دیگران است. اما مانند هر موقعیتی که یک یا چند سازنده وجود دارد، احساسات در این زمان می‌توانند به اوج برسند.

بنابراین می‌توان گفت که مناسب‌ترین بازی فکری کودکان لگو و اسباب‌بازی‌های ساختنی است. مطالعات نشان می‌دهند که بازی با لگو به انعطاف‌پذیری شناختی، همدلی، ارتباط و حل مسئله بهتر منجر می‌شود.

بازی فکری دوز

دوز یک بازی کهن و قدیمی است که از زمان‌های گذشته تا به امروز طرفداران بسیاری دارد. این بازی معمولاً به صورت دو نفره انجام می‌شود اما می‌توان این بازی فکری را در گروه‌های سه نفره، شش نفره، ۹ نفره و حتی ۱۲ نفره نیز بازی کرد.

به عنوان مثال در بازی فکری دوز سه نفره، به هر نفر سه مهره سیاه یا سفید داده می‌شود. به این صورت که هر فرد در نوبت خود مهره‌ای را در خانه‌های خالی قرار می‌دهد و این حرکت‌ها می‌تواند به صورت افقی، عمودی یا مورب انجام شود. هر کسی که بتواند زودتر سه خانه را اشغال کند، برنده است.

بازی برج تعادل

یکی از برترین بازی‌های ذهنی برای کودکان، برج تعادل است که با هدف افزایش تمرکز و هماهنگی بیشتر بین چشم و دست طراحی شده است. این بازی در انواع مختلفی طراحی شده است اما مشهورترین نوع آن بازی برج تعادل چوبی است. در این بازی، بسته به مدل کار، شما بلوک‌های چوبی زیادی برای ساخت یک برج در اختیار دارید.

برای شروع باید این بلوک‌ها را روی هم بچینید و معمولاً بلوک‌ها را به صورت افقی و عمودی روی هم قرار می‌دهند تا یک برج ساخته شود. سپس هر بازیکن باید تلاش کند با حفظ تعادل و هماهنگی بین چشم و دستانش، بلوک‌های چوبی را به آرامی از بین طبقات بیرون بکشد به گونه‌ای که برج فرو نریزد. هر کسی که برج تعادل را خراب کند، بازنده است.

توجه داشته باشید که امکان برداشتن بلوک‌های چوبی از دو ردیف بالایی برج وجود ندارد!

بازی دومینو

بازی فکری دومینو نخستین بار توسط ملوانان انگلیسی برای ایجاد سرگرمی اختراع شد. بازی فکری دومینو از قطعات کوچک مستطیل‌شکلی تشکیل شده است که هر مجموعه دومینو شامل ۲۸ قطعه مستطیلی است. هر یک از این مستطیل‌ها به دو مربع برابر تقسیم شده‌اند که روی هر مربع صفر تا پنج نقطه کشیده شده است که در مجموع ۶۶ نقطه وجود دارد.

بازی دومینو با چیدن این قطعات آغاز می‌شود. به این صورت که بازی با یک مهره شروع می‌شود و برای قرار دادن دومینوی بعدی، باید نقاط موجود در مربع با نقاط موجود در یکی از مربع‌های دو طرف زنجیره مطابقت داشته باشد؛ بازیکنان با تعداد مساوی شروع می‌کنند و هر کدام از آن‌ها که زودتر بتواند دومینوهای خود را بچیند برنده خواهد شد.

این بازی فکری به رشد و توسعه مهارت‌های فردی کودکان کمک می‌کند و آن‌ها را با مفهوم ریسک‌پذیری و غیرقابل پیش‌بینی بودن آشنا می‌سازد!

مکعب روبیک

یکی از برترین بازی‌های ذهنی کودکان مکعب روبیک است. این بازی به افزایش تمرکز و رشد فکری و ذهنی کودکان کمک می‌کند. با نگاهی به بازی‌های فکری متوجه می‌شویم که این بازی‌ها تنها جنبه سرگرمی ندارند بلکه به پرورش ذهن، رشد خلاقیت و بهبود توانایی‌های حرکتی افراد منجر می‌شوند.

یک مکعب روبیک می‌تواند به اسباب‌بازی محبوب فرزند شما و یک بازی ذهنی فوق‌العاده تبدیل شود اگر بتوانید آن را به صورت کامل حل کنید. این یکی از بهترین بازی‌های ذهنی برای دانش‌آموزان است و می‌توان آن را در هر مکانی بازی کرد.

بازی فکری راز جنگل

بازی راز جنگل یکی دیگر از بازی‌های نسبتاً جدید است که همه کودکان ایرانی متولد دهه ۶۰ یا ۷۰ با این بازی زیبا خاطره دارند و همچنان در میان کودکان امروز محبوبیت دارد. داستان بازی فکری راز جنگل درباره پادشاهی است که می‌خواهد افراد شایسته به دنبال گنج در جنگل جادویی بگردند.

آماده‌سازی بازی به این شکل است که درختان کاج را به صورت ایستاده و به طور تصادفی بر روی صفحه بازی و در ۱۳ نقطه مشخص شده بر روی صفحه قرار می‌دهند. هر بازیکن یک مهره دارد و آن را در نقطه شروع قرار می‌دهد. کارت‌های گنج را به پشت در حیاط قلعه روی محل کارت‌ها بگذارید. اولین کارت را برگردانید تا تصویر آن مشخص شود و معلوم شود به دنبال کدام گنج باید بگردید. با استفاده از تاس تصمیم می‌گیریم که چه کسی باید بازی راز جنگل را شروع کند.

بازیکنی که توانایی قرار گرفتن در کنار هر کدام از درختان کاج با شماره یک تاس یا مجموع شماره دو تاس را دارد، مجاز به مشاهده تصویر زیر در زیر آن درخت و ذخیره آن در حافظه خود می‌شود. اما باید دقت داشته باشد که سایر حریفان تصویر زیر درخت را نبینند. اگر تصویر کارت موجود در قلعه را پیدا کردید، می‌توانید به سمت راه قلعه بروید.

هنگامی که به خانه‌های اطراف قلعه می‌رسیدید، باید با استفاده از شماره هر یک از تاس‌ها یا مجموع آن‌ها بر روی خانه کلید طلایی قرار بگیرید. اگر نتوانستید روی خانه کلید قرار بگیرید، باید در اطراف قلعه بازی را ادامه دهید و تلاش کنید در تاس‌های بعدی روی خانه کلید قرار بگیرید. برنده کسی است که موفق به پیدا کردن سه گنج مخفی می‌شود.

بازی دینگو

بازی دینگو یکی از چالش‌بازترین و جذاب‌ترین بازی‌های ذهنی است که در بین عده‌ی زیادی طرفدار دارد. این بازی نیازمند سرعت عمل، دقت و تمرکز بالا است و برنده آن کسی است که امتیاز بیشتری کسب کند، نه تعداد بیشتری کارت!

روش بازی به این صورت است که ۹ عدد کارت اصلی روی میز قرار می‌گیرد و کارت‌های امتیاز و زنگ در وسط سایر کارت‌ها قرار می‌گیرند به گونه‌ای که همه بازیکنان مطلع باشند. بازی فکری دینگو را می‌توان به دو روش انجام داد:

• روش اول این است که در هر مرحله یک کارت امتیاز را برگردانید تا همه بازیکنان به دقت تصویر آن را روی کارت‌های بزرگ ببینند و زنگ را به صدا در آورند.
• روش دوم این است که در هر نوبت یکی از کارت‌ها را به صورت تصادفی بردارید و به مدت چند ثانیه به بازیکنان نشان دهید سپس کارت را مخفی کنید. هر بازیکنی که حافظه دیداری خوبی داشته باشد با سرعت عمل زیاد تصویر را پیدا کرده و زنگ را می‌زند.

در این بازی، کسب امتیاز بیشتر به سرعت عمل و دقت فرد بستگی دارد. بنابراین هر کسی که توانایی پیدا کردن اشیاء بیشتری را داشته و زنگ را به صدا در آورد، آن کارت به او تعلق می‌گیرد و هر کس که کارت‌های بیشتری را بدست آورد؛ برنده می‌شود.

بازی مارپیچ

در بازی مارپیچ، شما یک تخته چوبی با تعادلی دارید که روی آن مسیرهای پیچیده‌ای طراحی شده است. در این تخته، چندین سوراخ نیز وجود دارد. در این بازی، شما باید از نقطه شروع سعی کنید یک توپ را به بیرون از مسیر پیچیده هدایت کنید و به دقت مراقب باشید که توپ به داخل سوراخ‌های مسیر نفتاده شود.

این بازی برای همه افراد در هر سنی مناسب است. همچنین، این بازی باعث افزایش ادراک مهندسی، خلاقیت و انعطاف ذهن در کودکان و حتی بزرگسالان می‌شود و می‌تواند به کاهش خطر بروز بیماری‌های ذهنی مانند آلزایمر در دوران پیری کمک کند.

شطرنج_نمونه‌ای از بهترین بازی‌های ذهنی کودکان

شطرنج یک بازی بسیار قدیمی است که از حدود ۱۵۰۰ سال پیش وجود دارد. این بازی فعالیت ذهنی پیچیده‌ای است که نیازمند تفکر، تمرکز و توانایی تصمیم‌گیری می‌باشد.

بازی‌های رومیزی مانند شطرنج، نه تنها سرگرم‌کننده‌اند، بلکه می‌توانند به تقویت مهارت‌های ذهنی و اجتماعی کودکان نیز کمک کنند. بازی شطرنج یک ابزار عالی برای کمک به کودکان در توسعه مهارت‌های اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگران است. جدا از این موارد، انجام بازی‌هایی مانند شطرنج نیز به مهارت‌های شناختی مثل تفکر استراتژیک، تصمیم‌گیری، تمرکز و حل مسئله نیاز دارد.

سودوکو

سودوکو یک بازی پازل محبوب است که مناسب برای کودکان و حتی بزرگسالان می‌باشد. به دلیل قوانین ساده و مزایای فراوانی که دارد، جایگاه ویژه‌ای در میان بازی‌ها دارد. این بازی پازل اعداد، ذهن را فعال کرده و می‌تواند به بهبود مهارت‌های تفکر منطقی، تمرکز و حافظه کودکان کمک کند.

بازی پنتاگو

یکی از بازی‌های ذهنی دیگر که از سنین ابتدایی آغاز به تقویت ذهن کودکان می‌شود، بازی پنتاگو است. در این بازی، یک جعبه شامل ۳۶ مهره با دو رنگ مختلف وجود دارد، و اولین شخصی که توانایی قرار دادن حداقل پنج مهره به صورت پشت سرهم در خطوط افقی، عمودی یا مورب را داشته باشد، به عنوان برنده اعلام می‌شود.

پیشنهاد کیدزلند به شما : هنر و خلاقیت کودکتان را با این بازی‌ها تحریک کنید

بازی فکری حلقه هوش

این بازی برای کودکان زیر ۳ سال مناسب است و توسط این بازی، توانایی حل مسئله در کودک پرورش می یابد. علاوه بر این مهارت های حرکتی و هماهنگی چشم و دست در کودک تقویت می شود.

بازی فکری جنگا

مناسب برای کودکان ۳ سال به بالا است. و کودک هم به صورت انفرادی و هم به صورت جمعی می‌تواند بازی کند .بازی جنگا مهارت کودک را در کنترل دست افزایش می‌دهد و به یادگیری تفکر تحلیلی و حل مسئله کمک می کند. علاوه بر این منجر به سرعت عمل کودک می شود.

بازیهای فکری سازه ای

این بازی ها برای کودکان نوپا بسیار مناسب می باشد و با تشخیص رنگ و شکل ها به پیشرفت کودک در زمینه خلاقیت و تقویت ذهن کمک می کند .

پازل ها

کودکان در سنین پایین تر این بازی را بیشتر ترجیح می دهند .زیرا هیجان این بازی برای بچه های بزرگتر کم است. هدف این بازی ایجاد تقویت، قدرت استقلال منطقی در کودک است.

بازی فکری بابابو 

این بازی برای کودکان ۴ سال به بالا مناسب است و کودک می تواند به صورت انفرادی یا جمعی بازی کند. هدف این بازی ایجاد افزایش تمرکز و پرورش مهارتهای حرکتی به ویژه کنترل دست ها می باشد .همچنین به دلیل رقابتی بودن این بازی، مهارت ارتباطی کودک به واسطه جمعی بودنش بالا می رود .

بازی فکری دست چین

مناسب برای کودکان ۵ سال به بالا است. نحوه بازی به صورت جمعی می باشد .هدف بازی دست چین آموزش مهارت های ارتباطی ،حافظه دیداری و تقویت مهارت دست ورزی است.

بازی فکری دوز 4 سو

این بازی برای کودکان ۶ سال به بالا مناسب است .مهارت کودک در زمینه تصمیم‌گیری و سرعت عمل با انجام این بازی پرورش می یابد.

بازی فکری ۱۰۸ کارتی اونو

مناسب برای کودکان ۷ سال به بالا است. این بازی به شکل جمعی صورت می‌گیرد و برای بالا بردن سرعت عمل بسیار مناسب است.

نکات کشف استعداد کودکان برای پدر و مادرها

• پروژه های خانوادگی برنامه ریزی کنید، زیرا فعالیت مشترک ،باعث کشف استعداد های جدید می شود.
• بگذارید کودک مرتکب اشتباه شود. وقتی کودک همه کارها را بدون عیب و نقص انجام می‌دهد هرگز برای کشف و استعدادش خطر نخواهد کرد .
• برای پرورش خلاقیت کودک ،داستان های طنز آمیز برایش بخوانید.
• به عنوان خانواده ،با یکدیگر به بازی بپردازید.
• سعی کنید پدر و مادری اقتداگر باشید.
• به کودک حق انتخاب بدهید .زیرا باعث میشود قدرت و اراده او مستحکم شود و حس نوآوری در او شکل گیرد .
• کودک خود را تشویق به خواندن کنید.
• کودک خود را با افراد جالب و موفق آشنا کنید.